RSZ bevoegde autoriteit voor de meldingen rond fraudebestrijding
De bescherming van klokkenluiders is cruciaal in een staat die wil dat zijn overheidsdiensten integer werken. Potentiële melders moeten immers vertrouwen hebben in de procedure en erop kunnen vertrouwen dat ze zelf geen negatieve gevolgen zullen ondervinden als ze fraude of misbruik melden.
De Europese regelgever besliste in 2019 dat er binnen de lidstaten van Europa wetgeving moest komen die de melders van integriteitsschendingen beter zou beschermen.
De Europese richtlijn inzake de bescherming van klokkenluiders onderstreept het belang van toegankelijke en gemakkelijke meldingskanalen. Eind 2022 heeft België de richtlijn omgezet.
Nieuwe Belgische wetgeving
Dankzij de nieuwe wetgeving beschikt België over een duidelijk en toegankelijk meldingssysteem dat melders een zeer goede bescherming biedt. Het systeem is er zowel voor de private sector als voor de publieke sector.
- De wet van 28 november 2022 betreffende de bescherming van klokkenluiders in de private sector is verschenen in het Belgisch Staatsblad van 15 december 2022 en treedt in werking op 15 februari 2023.
- De wet van 8 december 2022 betreffende de meldingskanalen en de bescherming van klokkenluiders in de publieke sector is verschenen in het Belgisch Staatsblad van 23 december 2022 en is in werking getreden op 2 februari 2023.
Meldingen over de private sector
Voor de private sector heeft het federaal parlement aan de federale Ombudsman de rol van federale coördinator voor externe meldingen toevertrouwd. De doelstelling is om de meldingsprocedure voor klokkenluiders te vergemakkelijken.
De federale Ombudsman is belast met:
- de ontvangst van externe meldingen van overtredingen
- het onderzoek van hun ontvankelijkheid en van het bestaan van een redelijk vermoeden dat de gemelde overtreding heeft plaatsgevonden
- en, in dit geval, de overmaking van de melding aan de bevoegde autoriteit voor het opstarten van een onderzoek.
Overeenkomstig artikel 1 van het koninklijk besluit van 22 januari 2023 tot aanduiding van de bevoegde autoriteiten voor de uitvoering van de wet van 28 november 2022 werd de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid tevens erkend als bevoegde autoriteit voor de aangegeven meldingen op het gebied van de sociale fraudebestrijding. Dit betekent dat externe klachten tegen werkgevers die betrekking hebben op dit thema dus rechtstreeks aan de RSZ kunnen worden overgemaakt in plaats van aan de federale Ombudsman. De federale Ombudsman is bevoegd voor zover geen andere overheidsinstelling als bevoegde autoriteit is aangeduid
