Hoe werkt de sociale zekerheid?
Je hele leven lang
Of het nu bij de geboorte van een kindje is, tijdens een ziekte of tijdens een welverdiend pensioen: er zijn in het leven veel situaties waarin je wel wat hulp kunt gebruiken.
Daarom biedt de Belgische sociale zekerheid bescherming en ondersteuning bij:
- werkloosheid,
- de start en uitbouw van je gezin,
- arbeidsongevallen,
- beroepsziekten,
- jaarlijkse vakantie,
- geneeskundige verzorging en uitkeringen, en
- je pensioen.
Er is geen levensfase waarin de sociale zekerheid je niet op de een of andere manier kan helpen. Dat geeft een zeker gevoel.
Niemand in de kou
Aan die veiligheid dragen we allemaal bij. Het geld voor de sociale zekerheid is voor het grootste deel afkomstig uit een heffing op het loon: de sociale bijdrage. Een stuk daarvan wordt betaald door de werknemer, een ander stuk door de werkgever. En er wordt een flink stuk bijgepast door de overheid.
In de sociale zekerheid draait alles om solidariteit. Werkgevers betalen mee voor hun werknemers. Werknemers betalen voor zieken of gepensioneerden. Rijken betalen voor armen. Iedereen draagt bij, zodat niemand in de kou blijft staan.
Geen zekerheid zonder spitstechnologie
De RSZ int het geld en verdeelt het over de organisaties die contact hebben met de burger – soms direct, soms via meewerkende instellingen zoals ziekenfondsen. De RSZ verzamelt ook gegevens. Die dienen om te bepalen hoeveel bijdragen er verschuldigd zijn, en wie er in aanmerking komt voor een uitkering. Ook die gegevens worden gedeeld binnen de sociale zekerheid.
Bij die uitwisseling van geld en gegevens komt geen papier meer kijken. Alles verloopt via een uiterst beveiligd elektronisch netwerk. Een sociale zekerheid zonder hi-tech is ondenkbaar geworden.
Meer dan de overheid
De sociale zekerheid is niet iets van de overheid in Brussel, ver weg. Het is iets van ons allemaal. Daarom hebben ook privéorganisaties een sleutelrol gekregen.
Zo wordt de sociale zekerheid ‘paritair’ beheerd. Vertegenwoordigers van de werkgevers en de vakbonden overleggen samen over het te voeren beleid. Dat is een sterk model, want als de sociale partners samen iets beslissen, komt er iets in beweging!
Ook je uitkeringen krijg je vaak niet direct van de overheid. Bij ziekte en invaliditeit kun je terecht bij je ziekenfonds, terwijl je werkloosheidsuitkeringen in veruit de meeste gevallen van een vakbond zult ontvangen. (Of je kunt terecht bij twee hulpkassen, een voor werkloosheid en een voor ziekte en invaliditeit.)
Fusies
De afgelopen jaren zijn de Openbare Instellingen van Sociale Zekerheid flink door elkaar geschud. Organisaties werden samengevoegd, of diensten verhuisden van de ene instelling naar de andere. Op die manier ontstond er een minder versnipperde, efficiëntere sociale zekerheid, die goed gewapend is voor de toekomst.
De instellingen van de Sociale Zekerheid
Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid
Rijksdienst voor Sociale Zekerheid
Federaal agentschap voor beroepsrisico's
Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering
Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen
Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening
Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie
