Uitzendtewerkstelling

Op deze plaats kan u de meest recente statistieken vinden met betrekking tot de uitzendarbeid. Een eerste paragraaf bevat een bondig overzicht van de globale evolutie van het arbeidsvolume in voltijdsequivalenten (VTE) vanaf 2014. We maken hier een onderscheid tussen de 'normale uitzendtewerkstelling' (INTN) en de 'speciale uitzendtewerkstelling' (INTS) waaronder de bijzondere tewerkstellingsvormen vallen die via de uitzendsector verlopen.

Daarna wordt ingezoomd op de vergelijking van de situatie in het meest recente kwartaal met het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar. Alleen bij de kerncijfers geven we opnieuw de cijfers voor de INTN en de INTS afzonderlijk weer. De andere statistieken focussen op de INTN. De INTS bestaat namelijk voor het overgrote deel uit flexitewerkstelling die via de uitzendsector verloopt. Voor gedetailleerde statistieken over de flexi-jobs verwijzen we naar de relevante pagina op onze website.

In deze publicatie over de uitzendtewerkstelling, komt het meest recente kwartaal aan bod waarover we data hebben, namelijk het vierde kwartaal van 2024. 

Download hier de ruwe data die als basis dienen voor onze statistieken. Die ruwe data bevat ook de gegevens over de voorgaande kwartalen. 

Evolutie uitzendarbeid vanaf 2014

Een eerste grafiek geeft de evolutie weer van het arbeidsvolume in voltijdsequivalenten (VTE) van zowel de normale (INTN) als de speciale uitzendtewerkstelling (INTS).

Commentaar

De grafiek toont dat de INTN sterk fluctueert van kwartaal tot kwartaal met een piek in het vierde kwartaal. Dat is niet onlogisch gezien de eindejaarsperiode in dat kwartaal valt. Meer in het algemeen merken we dat de normale uitzendarbeid afneemt sinds het derde kwartaal van 2022 en dat in tegenstelling tot de speciale uitzendtwerkstelling die een stijgende trend vertoont. Vaak is een afnemende vraag naar uitzendwerknemers een vroege indicator voor de afkoeling van de arbeidsmarkt.

De toename van de INTS is voornamelijk toe te schrijven aan het groeiende succes van de flexi-jobs en de geleidelijke uitbreiding van de mogelijkheden om gebruik te maken van die tewerkstellingsvorm sinds 2016. De uitzendsector speelde daar handig op in door HR-diensten aan te bieden op maat van de flexi-jobs. Uit onze statistieken over de flexi-jobs komt het toenemende belang van de uitzendsector dan ook sterk naar voor.     

Ook de Covid-lockdowns en de sterke groei die er op volgt, zijn duidelijk zichtbaar op de grafiek. 

Analyse van de uitzendarbeid voor het vierde kwartaal 2024

Kerncijfers

De totaalcijfers, som van de normale en de speciale uitzendtewerkstelling, tonen dat zowel het aantal uitzendwerknemers als het aantal uitzendopdrachten stijgt in het vierde kwartaal van 2024 ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Het arbeidsvolume in VTE neemt echter licht af in de besproken periode.

Wanneer we vervolgens een onderscheid maken tussen normale en speciale uitzendtewerkstelling, dan krijgen we een heel ander beeld. In de normale uitzendtewerkstelling zien we in het vierde kwartaal van 2024 een daling van zowel het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers, als het aantal uitzendopdrachten en het arbeidsvolume in VTE ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. De cijfers wijzen op een verdere afkoeling van de arbeidsmarkt. 

Voor wat betreft de speciale uitzendtewerkstelling, stellen we een omgekeerde evolutie vast. Daar stijgt het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers, het aantal uitzendopdrachten en het arbeidsvolume in VTE in de besproken periode. De toename van de tewerkstelling via flexijobs doet duidelijk ook het aantal flexijobs via uitzendondernemingen sterk toenemen. 

In wat volgt bespreken we alleen de normale uitzendtewerkstelling (INTN).

Welke werkgevers doen een beroep op uitzendarbeid?

In het vierde kwartaal van 2024 deden 32.703 ondernemingen een beroep op uitzendkrachten die er in totaal 262.727 uitzendopdrachten verrichtten. Hieronder bekijken we die cijfers wat meer in detail waarbij we het vierde kwartaal van 2024 vergelijken met het vierde kwartaal van 2023.  

Een eerste grafiek geeft de verdeling weer van die 32.703 gebruikers over de verschillende activiteitstakken. 

In wat volgt, kijken we meer in detail naar het aantal uitzendwerknemers, het aantal interimopdrachten en hun arbeidsvolume in VTE. Hier maken we een onderscheid tussen activiteitstakken die in het vierde kwartaal van 2024 meer dan 10.000 uitzendkrachten tewerkstelden - de 'Big Five' en de activiteitstakken die (nog) niet aan die aantallen komen. Deze vijf sectoren staan voor meer dan 3 kwart van de uitzendopdrachten en 4/5^de van het arbeidsvolume gepresteerd door uitzendkrachten.  

De eerste grafiek vat het aandeel van die 'Big Five' en de restcategorie samen en dit zowel voor het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers, de uitzendopdrachten en het arbeidsvolume in VTE. 

De grafiek toont duidelijk het overgewicht van zowel de industrie als de handel. Bijna dan 1 op 4 uitzendwerknemers is in het vierde kwartaal van 2024 aan de slag in de industrie. In de handel gaat het om meer dan 1 op 5 uitzendwerknemers. Maar ook vervoer en logistiek zijn belangrijke gebruikers van uitzendkrachten. 

Onderstaande grafieken vergelijken het aantal uitzendopdrachten, aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers en het arbeidsvolume in VTE per activiteitstak in het vierde kwartaal van 2024 met de situatie in het vierde kwartaal van 2023.

Bij de 'Big Five', weergegeven in bovenstaande grafiek, stellen we voor drie van de vijf activiteitstakken een daling vast van het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers en het aantal uitzendopdrachten in het vierde kwartaal van 2024 ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Het arbeidsvolume daalt zelfs in alle 5 de activiteitstakken. Op het gebied van het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers en het aantal uitzendopdrachten laten de activiteitstakken vervoer en opslag, en de horeca, in het vierde kwartaal van 2024, een lichte stijging optekenen van respectievelijk 0,3% en 1,9% ten opzichte van een jaar eerder. 

De grafiek die de activiteitstakken weergeeft die niet tot de 'Big Five' behoren, bevat zowel stijgers als dalers. Zo daalt de uitzendtewerkstelling in het vierde kwartaal van 2024 ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder in de bouwnijverheid, de vrije beroepen, de overige dienstverlening, de financiële sector, de extraterritoriale organisaties, de productie en distributie van electriciteit en gas, het onderwijs en de vastgoedsector en dat voor wat betreft het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers, het aantal uitzendopdrachten en het arbeidsvolume in VTE.

Diezelfde periode kent ook stijgers. Het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers, het aantal uitzendopdrachten en het arbeidsvolume neemt namelijk toe in de menselijke gezondheidszorg, in de sector van waterdistributie en afvalbeheer, openbare diensten, kunst en amusement, de informatie- en communicatiesector, de landbouw, bosbouw en visserij, en de mijnbouw. 

Intensiteit van de uitzendtewerkstelling

In bovenstaande grafiek kijken we niet naar de dimensieklasse die de ondernemingen die gebruik maken van uitzendkrachten indeelt op basis van vast personeel, maar wel in klassen op basis van het aantal uitzendkrachten die ze tewerkstellen. We gebruiken met andere woorden  specifieke dimensieklassen voor uitzendkrachten die aangeven in welke mate deze werkgevers gebruik maken van uitzendtewerkstelling.

De grafiek toont aan dat slechts 0,02% van die werkgevers 1.000 of meer uitzendkrachten in dienst hebben tijdens het vierde kwartaal van 2024. Ze vertegenwoordigen 5,93% van het aantal uitzendopdrachten. In hetzelfde kwartaal een jaar eerder ging het over 0,03% van de ondernemingen. Ze waren toen goed voor 7,15% van het aantal uitzendopdrachten. Het grootste deel van de ondernemingen die uitzendkrachten gebruiken (75,88%), heeeft minder dan 5 uitzendwerknemers in dienst in het vierde kwartaal van 2024. Ze zijn goed voor 15,43% van het aantal uitzendopdrachten. In het vierde kwartaal van 2023 vinden we gelijkaardige verhoudingen terug. 

De ondernemingen die 1.000 of meer uitzendwerknemers in dienst hebben situeren zich vooral in de logistieke sector. 

Het profiel van de uitzendwerknemer

Wie zit er nu achter die cijfers? Dat proberen we hier te achterhalen door het profiel van de uitzendwerknemers te schetsen. De focus ligt hier op het aantal tewerkgestelde uitzendkrachten. 

Aantal uitzendwerknemers naar leeftijd en geslacht

Bovenstaande grafiek geeft het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers weer naar leeftijd en geslacht en toont aan dat de 20 tot 24 jarigen de grootste groep uitmaken, maar ook dat de 25 tot 29 jarigen en de 30 tot 34 jarigen goed vertegenwoordigd zijn in de populatie uitzendkrachten en dat over de besproken kwartalen heen. 

De grafiek toont ook dat meer mannen dan vrouwen een uitzendjob hebben en dat in alle leeftijdscategorieën en over alle kwartalen heen. 

Verdeling uitzendwerknemers naar gewest van woonplaats

Bovenstaande grafiek toont het aandeel uitzendwerknemers (naar gewest van woonplaats) in verhouding tot het totaal aantal tewerkgestelde werknemers per gewest. Uit de grafiek blijkt dat er weinig variatie bestaat tussen de verschillende gewesten. Een hoger/lager percentage kan zowel een indicatie zijn dat er meer/minder uitzendwerknemers actief zijn (de teller), als het gevolg zijn van het gegeven dat een gewest relatief gezien minder/meer loontrekkende werknemers telt (noemer).

Het hoogste percentage uitzendwerknemers op het totaal aantal tewerkgestelde werknemers vinden we in het vierde kwartaal van 2024 in het Vlaams en Waals Gewest en bedraagt 4,6%. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest laat het laagste percentage optekenen (4,4%). Ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder, stellen we dus een daling vast van 0,2 procentpunt in het Vlaams Gewest en van 0,3 procentpunt in het Brussels-Hoofdstedelijk Gewest. Voor het Waals Gewest verandert er niets. De grafiek zegt echter niets over de plaats waar de uitzendopdracht wordt uitgevoerd.  

Voor hoeveel uitzendkantoren werkt een uitzendwerknemer

Uit bovenstaande grafiek blijkt duidelijk dat het merendeel van zowel de mannelijke als de vrouwelijke uitzendwerknemers voor slechts één uitzendkantoor werken. In het vierde kwartaal van 2024 was dat het geval voor 88,3% van de mannelijke uitzendkrachten en voor 91,2% van de vrouwelijke uitzendwerknemers. In hetzelfde kwartaal een jaar eerder gaat het om 88,7% mannen en 91% vrouwen.  

De onderstaande grafiek toont bovendien aan dat de vaststelling dat het merendeel van de uitzendkrachten slechts door één uitzendkantoor tewerkgesteld wordt, geldt voor alle leeftijdscategorieën over alle besproken kwartalen heen. 

Voor hoeveel verschillende gebruikers werkt een uitzendwerknemer

Wanneer we onze focus verleggen van de uitzendkantoren die de uitzendkrachten uitsturen naar de ondernemingen waar de uitzendwerknemers daadwerkelijk aan de slag gaan - de gebruikers van de uitzendkrachten - dan stellen we vast dat ook hier het merendeel van zowel de mannelijke als de vrouwelijke uitzendkrachten bij slechts één gebruiker actief zijn.

Uit onderstaande grafiek blijkt dat het voor het vierde kwartaal van 2024 gaat het om 83% van de mannelijke en 84,7% van de vrouwelijke uitzendwerknemers. Voor het vierde kwartaal van 2023 gaat het om 83,2% van de mannelijke en 84,3% van de vrouwelijke uitzendwerknemers. 

De onderstaande grafiek toont aan dat het merendeel van de uitzendkrachten slechts bij één gebruiker aan de slag zijn, maar dat het vooral jongere uitzendkrachten zijn, die bij meerdere gebruikers aan de slag zijn geweest en dat over alle besproken kwartalen heen. 

Evolutie van de populatie uitzendwerknemers per activiteitstak

Evolutie uitzendwerknemers naar activiteitstak en geslacht

Bovenstaande tabel toont de verdeling van het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers per geslacht over de verschillende activiteitstakken voor het vierde kwartaal van 2024, vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder.

De activiteitstakken landbouw, bosbouw en visserij, winning van delfstoffen, distributie van water en afvalbeheer, vervoer en opslag, horeca, de informatie- en communicatiesector, de openbare besturen, menselijke gezondheidszorg, en kunst en amusement laten een stijging optekenen voor wat betreft het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers tijdens het vierde kwartaal van 2024 in vergelijking met dezelfde periode een jaar eerder. Binnen de industrie, de productie en distributie van electriciteit, de bouwnijverheid, de handel, de financiële activiteiten, de vastgoedsector, de vrije beroepen, het onderwijs, de overige diensten, de extraterritoriale organisaties, en de administratieve en ondersteunende diensten stellen we daarentegen een daling vast in de besproken periode. 

Wanneer we focussen op de opdeling naar geslacht zijn er echter wel wat verschillen merkbaar. Binnen de distributie van water en de afvalverwerking, vervoer en opslag, de horeca en de informatie en communicatie daalt het aantal vrouwelijke uitzendwerknemers ondanks de stijging van het totaal aantal uitzendwerknemers. In de kunst- en amusementensector, en de menselijke gezondheidszorg daalt het aantal mannelijke uitzendwerknemers terwijl het totaal aantal uitzendkrachten stijgt. Binnen de handel en de extraterritoriale organisaties stijgt het aantal mannelijke uitzendkrachten dan weer ondanks een daling van het totaal aantal uitzendkrachten. 

Evolutie uitzendwerknemers naar activiteitstak en leeftijdsklasse

Onderstaande tabel toont de verdeling van het aantal tewerkgestelde uitzendwerknemers naar leeftijdsklasse over de verschillende activiteitstakken voor het vierde kwartaal van 2024, en het vierde kwartaal van 2023 zodat een vergelijking mogelijk is tussen het meest recente kwartaal en de tegenhanger een jaar eerder.  

Om de bescherming van persoonsgegevens te garanderen gebruiken we hier bredere leeftijdsklassen dan in de grafiek 'uitzendwerknemers naar leeftijd en geslacht'. We kruisen de leeftijdsklassen hier namelijk met de activiteitstakken waardoor de populatie per leeftijdslasse kleiner wordt. 

De categorie 'onbekend' bij de activiteitstakken bevat de uitzendwerknemers die aan de slag zijn bij een gebruiker waarvan we de NACE-code niet kennen en waarvan we bijgevolg de activiteitstak niet kunnen achterhalen. 

Toelichting van de gebruikte methodologie

Hier lichten we de specifieke methodologie toe die we gebruikten voor de statistieken over de uitzendarbeid. We bespreken achtereenvolgens de specifieke tellingsmethode, de variabelen, de kenmerken eigen aan de werkgever en de kenmerken eigen aan de werknemer. 

De specifieke tellingsmethode

Een aantal van de bijzondere tewerkstellingsvormen zoals de uitzendarbeid, maar ook de flexijobs, het gelegenheidswerk en de extra's in de horeca zijn als zodanig herkenbaar in de kwartaalaangifte. Die specifieke gevallen vereisen een aangepaste tellingsmethode. We laten dan ook de klassieke telling op het einde van het kwartaal  vallen, en doen een telling doorheen het kwartaal.

Specifiek voor de uitzendarbeid kunnen we bovendien verder kijken dan de typische link tussen werknemer en werkgever aangezien die niet zo informatief is. De werkgever van een uitzendkracht is namelijk het uitzendkantoor. Sinds kort beschikken we echter ook over data die ons toelaten om informatie te verschaffen over de gebruikers van die uitzendarbeid. Daardoor kunnen we per activiteitstak tellen hoeveel personen er een uitzendjob uitoefenen en bij hoeveel verschillende gebruikers een uitzendwerknemer aan de slag gaat doorheen het kwartaal (maar ook bijvoorbeeld doorheen het jaar).

Twee categorieën: Klassieke uitzendarbeid en Bijzondere tewerkstellingsvormen via uitzendkantoren

Onder uitzendarbeid verstaan we de terbeschikkingstelling van personeel door erkende uitzendbureaus aan gebruikende ondernemingen.

Het eigen personeel van de uitzendkantoren is dus niet opgenomen, en ook andere vormen van terbeschikkingstelling van personeel maken geen deel uit van deze statistieken. Ook dienstenchequewerknemers maken er geen deel van uit, ook al worden ze tewerkgesteld door ondernemingen die ook erkend zijn als uitzendonderneming.

Ook Studentenjobs vallen buiten de scope van deze statistieken. Voor relevante statistieken over de tewerkstelling met een studentencontract verwijzen we naar de desbetreffende pagina's op onze website. U vindt er zowel kwartaal- als jaarstatistieken.

We maken verder een onderscheid tussen de klassieke uitzendarbeid (INTN) en de bijzondere tewerkstellingsvormen via de uitzendkantoren (INTS). Zoals hieronder zal blijken, maken we de opdeling op basis van de werknemersklassen. 

Klassieke uitzendarbeid (INTN)

Onder 'Klassieke uitzendarbeid' verstaan we alle tewerkstellingsvormen die niet onder de 'Bijzondere tewerkstellingsvormen via de uitzendkantoren' vallen.

Bijzondere tewerkstellingsvormen via uitzendkantoren (INTS)

De categorie 'Bijzondere tewerkstellingsvormen via uitzendkantoren' bestaat uit de artiesten, flexijobs in de horeca en gelegenheidswerknemers in land-en tuinbouw en in horeca.

De variabelen

Over uitzendwerknemers, uitzendjobs en uitzendopdrachten

Het aantal uitzendwerknemers

De eerste telling betreft het aantal personen die tijdens een periode (kwartaal, jaar) als uitzendkracht hebben gewerkt, ongeacht het aantal uitzendkantoren en ongeacht het aantal gebruikers waarvoor ze hebben gewerkt. Wel worden klassieke uitzendarbeid (INTN) en bijzondere tewerkstellingsvormen (INTS) apart geteld. Een persoon die in de beide types gewerkt heeft, komt dus twee keer voor waardoor het niet mogelijk is om INTN en INTS te sommeren om het totaal aantal unieke personen te kennen die op jaar- of kwartaalbasis aan de slag waren als uitzendwerknemer. Wanneer wij het totaal aantal unieke uitzendwerknemers rapporteren in onze statistieken controleren we voor die dubbeltellingen. 

Uitzendjobs

Het gaat bij het aantal uitzendjobs om de combinatie uitzendkantoor-werknemer. Deze telling sluit aan bij de klassieke telling van arbeidsplaatsen, met dit verschil dat de telling niet op het einde van het kwartaal gebeurt, maar ook de telling realiseert van de uitzendkrachten die op het einde van het kwartaal niet meer in dienst waren.  Er wordt ook een telling gemaakt op jaarbasis. Indien een persoon in een kwartaal voor één uitzendkantoor werkte, telt deze als 1 uitzendjob. Indien op jaarbasis deze persoon elk kwartaal voor  hetzelfde uitzendkantoor werkte, gaat het dan ook om 1 uitzendjob.

Uitzendopdrachten

Een uitzendkracht heeft tijdens een periode (kwartaal, jaar) meestal meerdere contracten/arbeidsrelaties van korte duur. Hij/zij kan meerdere, al of niet opeenvolgende periodes tewerkgesteld worden voor eenzelfde of meerdere gebruikers. De arbeidsrelaties bij eenzelfde gebruiker tijdens eenzelfde periode bundelen we tot één notie: de uitzendopdracht. Een uitzendopdracht bestaat uit de combinatie uitzendkantoor, gebruiker en werknemer. We houden ook rekening met het type uitzendtewerkstelling. Indien dezelfde werknemer voor hetzelfde uitzendkantoor en voor dezelfde gebruiker gewerkt heeft in twee verschillende types vb. klassieke interim (INTN) en flexi (INTS) dan zal dat hier tellen voor 2 opdrachten.

Het arbeidsvolume in voltijdsequivalenten (VTE)

Bovenstaande variabelen geven een beeld van aantallen betrokken werknemers en gebruikers, maar nog relevanter als economische parameter is het volume van uitzendarbeid tijdens een periode. De prestaties van alle uitzendkrachten moeten aangegeven worden in uren. Maar deze uren kunnen gepresteerd worden bij een gebruiker waar een 36-uren werkregeling geldt, of bij een gebruiker waar 38 uur per week wordt gewerkt. Daarom worden de uren van de uitzendkracht omgezet naar het volume van een voltijdse werknemer die bij dezelfde gebruiker tijdens een volledige periode zou gewerkt hebben: het voltijdsequivalent (dat ook in onze andere statistische publicaties gebruikt wordt, wat ons ook toelaat om voor deze variabele een langere tijdsreeks aan te bieden). 

Kenmerken eigen aan de gebruiker van de uitzendkrachten

In het verleden beschikten we enkel over informatie over de werkgever van de uitzendkracht en dat is per definitie de uitzendonderneming. Die informatie was dan ook weinig informatief aangezien we er niet uit konden afleiden bij welk type ondernemingen deze uitzendwerknemers werden ingezet. Sinds kort beschikken we echter ook over data die ons toelaat te achterhalen bij welke gebruikers de uitzendkrachten terecht komen.

Het belangrijkste kenmerk van de gebruikende onderneming is de economische activiteit (Nace-code). Voor gebruikers die bij de RSZ als werkgever gekend zijn (of waren), wordt de door de RSZ-toegekende Nace-code gebruikt. Voor deze ondernemingen komen de uitzendkrachten dus in dezelfde activiteitsector als het eigen personeel van die onderneming. Voor de ondernemingen zonder eigen personeel wordt gebruik gemaakt van de activiteitcode(s) beschikbaar in de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO). Voor een kleine restgroep van gebruikers zijn ook geen gegevens aanwezig in KBO. Deze komen in “Nace niet gekend”. 

De data laten ons ook toe om de mate waarin de onderneming gebruik maakt van uitzendkrachten weer te geven. Daarvoor gebruiken we specifieke dimensieklassen voor uitzendwerknemers die aangeven of de gebruikers van slechts enkele of van veel uitzendkrachten gebruik maken.  

Kenmerken eigen aan de werknemer

De kenmerken van de werknemer zijn hoofdzakelijk dezelfde als die in onze andere statistieken gebruikt worden: leeftijd, geslacht en woonplaats.