Sociale bescherming zit in het DNA van ons systeem

50% van de wereldbevolking en 2 kinderen op 3 hebben geen toegang tot sociale bescherming. Slechts 1 op 5 werklozen in de wereld krijgt een financieel duwtje in de rug. En op heel veel plaatsen in de wereld is gezondheid allesbehalve een verworven recht.

En in België?

Net zoals in veel Europese landen, is sociale bescherming in ons land zo vanzelfsprekend geworden dat niemand er nog bij stilstaat. Generatie na generatie bouwden we in België aan een systeem dat de sociale bescherming van onze bevolking garandeert bij kleine en grote levensmomenten.

Het begon allemaal op 28 december 1944

Hoewel de eerste zaadjes van onze sociale zekerheid al in de 19e eeuw gezaaid zijn, legde de ‘Besluitwet betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders’ van 28 december 1944 de basis voor onze sociale zekerheid. Deze wet kwam er dankzij een groepje moedige en vooruitdenkende ambtenaren en vertegenwoordigers van werkgevers- en arbeidersorganisaties die samen nadachten over het verbeteren van het sociaal klimaat in ons land.

Sindsdien zijn er bergen verzet

het Belgisch socialezekerheidssysteem evolueerde van een gewone verzekering tegen sociale risico’s naar een waarborg op bestaanszekerheid voor iedereen. Vandaag heeft nagenoeg de hele bevolking toegang tot de gezondheidszorg en genieten alle Belgen sociale bescherming. Niet voor niets geldt ons systeem als één van de meest vooruitstrevende in Europa.

Buitenbeentje in Europa

De Belgische sociale zekerheid is nochtans een buitenbeentje in Europa. In tegenstelling tot veel andere landen combineert ons systeem inkomensgebonden verzekeringen met armoedebestrijding. Zo worden de pensioenen bepaald op basis van de betaalde bijdragen, maar voorzien we ook minima om te voorkomen dat ouderen in armoede belanden. Ons systeem is ook quasi universeel. Zo heeft bijna iedereen recht op terugbetaling van ziekenhuiskosten.

De succesvolle strijd tegen ongelijkheid

De uitgaven van de sociale zekerheid in ons land zijn de voorbije jaren fors gestegen, van 10% van het bbp in 1960 tot 30% vandaag. Het sterk herverdelend karakter van ons belastingstelsel en ons fijnvertakt socialezekerheidssysteem resulteren in een Gini-inkomenscoëfficiënt van 0,268. Globaal is België één van de meest gelijke landen in de wereld.

Agile, what else?

Daarnaast biedt onze sociale zekerheid een stevige buffer bij economische fluctuaties. We laten ons systeem soepel inspelen op evoluties in de conjunctuur en de samenleving, en de sociale risico’s die hieruit voortvloeien.

Zo zijn tijdens de crisisjaren 2008-2009 veel jobs in ons land gered dankzij een soepele aanpassing van de regeling van gedeeltelijke werkloosheid. Een ander voorbeeld: vandaag kan je in België je werk- en privétijd flexibel op elkaar afstemmen. Formules als tijdskrediet, ouderschapsverlof en loopbaanonderbreking zijn een antwoord op de toenemende behoefte aan flexibiliteit op de arbeidsmarkt en een win-win voor werknemers en werkgevers.

Van passief naar proactief

Van louter uitkeringssysteem zijn we geëvolueerd naar een systeem dat mee het stuur van de samenleving in handen neemt. Een systeem dat mee oplossingen aanreikt die een wereld in verandering nodig heeft. Sneller en slimmer anticiperen: dat is de beweging die we elke dag voor ogen hebben.

Sociale zekerheid is iets van ons allemaal.

Bescherming en zekerheid, altijd en overal

Onze sociale zekerheid zorgt voor:

• een vervangingsinkomen bij loonverlies (door werkloosheid, pensionering, arbeidsongeschiktheid door ziekte of een ongeval)
• een aanvulling op het inkomen bij het opvoeden van kinderen
• bijstandsuitkeringen als je onvrijwillig niet over een beroepsinkomen beschikt

Paritair beheer als succesfactor

De traditie van overleg en participatie zit al 75 jaar in onze genen. Een essentieel kenmerk van het Belgisch systeem van sociale zekerheid is immers het paritair beheer door vertegenwoordigers van werknemers, werkgevers, zelfstandigenorganisaties en ziekenfondsen, onder toezicht van de overheid.

De diverse openbare instellingen worden paritair beheerd. De stakeholders zijn vertegenwoordigd in het beheerscomité van elke instelling en ook in dat van de sociale zekerheid dat toeziet op het globaal financieel beheer. Dit globaal beheer financiert de takken van de sociale zekerheid (pensioenen, werkloosheid…) volgens hun behoeften.

videotranscript