Hoe ondernemend is de sociale zekerheid?
Digitalisering is dé motor in de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Freelancen is hot. De platformeconomie draait overuren. ‘On demand’ werk en flexi-jobs zitten in de lift.
België was een van de eerste landen om een innovatief systeem in te voeren dat mensen aanmoedigt om het potentieel van de platform- en deeleconomie te omarmen. Sinds 2018 kunnen mensen die diensten aanbieden op een erkend platform tot 6.250 euro per jaar onbelast bijverdienen. Een jaar na de lancering verdienden al meer dan 16.000 burgers samen 34,7 miljoen euro bij.
Cavalier seul
Maar werken waar en wanneer je wil, roept ook vragen op. Zoals: hoe kan de sociale zekerheid deze flexwerkers, die vaak via onlineplatformen voor verschillende bedrijven en voor beperkte duur aan de slag zijn, beter beschermen tegen een arbeidsongeval, ziekte en werkloosheid?
In België volgen we deze evolutie op de voet, want we willen deze groeiende groep micro-ondernemers een even solide sociale bescherming bieden als reguliere werknemers.
In vergelijking met het Europees gemiddelde is de kwaliteit van de banen in ons land trouwens relatief goed. Zo is België een van de landen met het laagste aantal mini-jobs (werknemers die minder dan 20 uur per week werken), onvrijwillige deeltijdwerkers en arme werkenden.
De bescherming van werkende mensen zit stevig verankerd in onze sociale zekerheid. Met dank aan het sociaal overleg tussen werkgevers en vakbonden.
Op de bres voor meer balans
Meer flexibiliteit staat voor velen gelijk met een betere werk-levenbalans. Iets waarvoor we met onze sociale zekerheid al veel langer de bakens verzetten. Soepele formules rond tijdskrediet, loopbaanonderbreking en ouderschapsverlof zijn daar goede voorbeelden van. De cijfers spreken boekdelen: de voorbije 20 jaar (1999-2018) hebben in totaal maar liefst 1.463.102 verschillende mensen hun werktijd onderbroken via een van deze formules.
Het aantal werknemers per jaar dat een periode van tijdskrediet, loopbaanonderbreking of thematisch verlof neemt, is over diezelfde periode meer dan verdrievoudigd (van 115.168 in 1999 naar 392.188 in 2018). Dit betekent dat elk jaar een werknemer op tien van deze regelingen geniet. Hoewel het meestal om vrouwen gaat, vinden ook steeds meer mannen hun weg naar deze stelsels. In 1999 was slechts 15% van de onderbrekers een man, terwijl hun aandeel in 2018 34% bedroeg.
Preventief, want dat werkt beter
Ook opmerkelijk: in 2015 waren er in België 50% minder arbeidsongevallen dan in 1985. We zetten maximaal in op preventie zodat mensen veilig en gezond aan de slag kunnen blijven. Voorbeelden? Doe je rugbelastend werk, dan kan je een rugprogramma volgen.
Loop je in je job een risico op infecties, dan krijg je gratis vaccins. Stress en burn-out aanpakken? Reken op een begeleidingstraject voor het versterken van je fysieke en mentale veerkracht. En ga je na langdurige arbeidsongeschiktheid opnieuw aan de slag? Dan ondersteunt de sociale zekerheid jou en je werkgever zodat de re-integratie soepel en met de nodige zorg verloopt.
Arbeidsmarkt
Verteller: België staat in de top 5 voor wat betreft de balans werk-privé. Over het algemeen zijn we vrij tevreden over onze levenskwaliteit, maar één derde van alle Belgen vindt toch dat de balans werk-privé beter kan. De mensen willen meer vrije tijd.
Wissem Elballi, huisman: Een job, een huis, twee kinderen. We hebben alles om gelukkig te zijn. Maar het is moeilijk om alles geregeld te krijgen met twee fulltime jobs en kleine kinderen. Uit de ratrace stappen was een bewuste keuze. Ik nam een break in mijn carrière en nu ben ik voltijds huisman. Mijn werkgever ging volledig akkoord.
Vroeger was het één en al haasten - van het werk naar school, van school naar huis, van huis naar het voetbal, dan snel even tussendoor naar de winkel... onmogelijk... Nu is er meer rust in ons gezin. We hebben gewoon meer ademruimte.
Verteller: Volgens een studie van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) staat België in de top 5 van de landen met de beste balans werk-privé.
Da's ok, maar waarom doen we het zo goed? Omdat we bijvoorbeeld stress en burn-out op het werk proactief aanpakken en de algemene werkvoorwaarden verbeteren, maar ook omdat we flexibele regelingen bieden op het vlak van tijdskrediet, afwezigheid op het werk voor ouders en loopbaanonderbreking.
We zijn één van de eerste landen die de uitdagingen op het vlak van sociale verzekering aangaan voor de deeleconomie en de platformeconomie. Via een officieel en innovatief systeem kan je je diensten aanbieden en wat bijverdienen zonder meer belastingen te moeten betalen.
We geloven ook heel sterk dat voorkomen beter is dan genezen: we nemen dus doelgerichte maatregelen om het aantal arbeidsongevallen te doen dalen. Zo bieden we bv. gratis kine-sessies aan aan mensen met rugpijn; dit is één van de vele zaken die we doen voor de arbeiders met specifieke beroepsrisico's.
Kortom: we doen er alles aan opdat iedereen gezond en gelukkig blijft op het werk, zowel mentaal als fysiek. De werknemer en de werkgever worden, zelfs na een lange periode van arbeidsongeschiktheid, aangemoedigd om opnieuw tot een "normale" werksituatie te komen.
Eigenlijk willen we dat mensen van hun werk kunnen genieten, want dat is goed voor hun algemeen welzijn. Een bijdrage leveren en daar voldoening uit halen: je hebt het gevoel dat je er toe doet. Voor ons telt iedereen!
Of de veranderende arbeidsmarkt ook nieuwe deuren opent voor onze eigen medewerkers?
Uiteraard. Het Nieuwe Werken deed volop zijn intrede. Telewerk, videoconferencing en nieuwe technologieën zijn niet meer weg te denken. Het aantal IT’ers onder ons personeel stevent af op een nieuw record en nog nooit volgden zo veel medewerkers opleidingen om de digitale transformatie bij te benen.
